“Köhnə Şəhərin Yeni Həyatı”-Mikayıl Cabbarov

İçərişəhər və ya başqa cür desək – Bakının “qəlbi”, Qədim Şəhər, Qala – açıq səma altında yerləşən unikal tarix və memarlıq abidəsi, muzey-qoruqdur. Eyni zamanda bu ərazi adi şəhər yaşayış məhəllələrindən biridir ki, bu da ona əlavə unikal bir xüsusiyyət qazandırır.

İçərişəhərdə paytaxtın bir çox görməli yerləri yerləşir. Onların arasında orta əsrlər memarlığının incisi sayılan Şirvanşahlar Sarayı və Bakı şəhərinin gerbinə daxil edilmiş qədim simvol – minilliklərlə yaşı olan Qız qalası xüsusi yer tutur.

Bugünkü müsahibəmiz Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin yeni təyin olunmuş rəhbəri Mikayıl Cabbarovladır.

– Yeni təyin olunmuş rəhbərə ilk növbədə planlar haqqında sual vermək daha məqsədəuyğundur… Sizin fəaliyyətinizin spesifikliyini nəzərə alaraq, bu planları rahatlıqla yaradıcı adlandırmaq olar…

– Bu təyinatı bir etimad krediti, bir avans kimi qiymətləndirirəm və bu etimadı doğrultmaq lazımdır. Bununla yanaşı, tam şəkildə dərk edirəm ki, İçərişəhər üçün nəsə faydalı bir iş görərkən ilk növbədə “zərər vermə” prinsipindən çıxış etmək lazımdır. Özünüz də yaxşı bilirsiniz ki, istənilən dövlət qulluqçusuna hər hansı vəzifədə ayrılmış zaman kəsiyi ilə İçərişəhərin – bir canlı orqanizm kimi – minillik yaşı müqayisəolunmazdır. Ona görə də bu vəzifəni icra edən hər bir şəxs xüsusi məsuliyyət hiss etməlidir.

Mənim fikrimcə, hazırda fəaliyyətimizin ən mühüm tərəfi – mədəni və tarixi irsimizin təbliğidir. Biz, azərbaycanlılar, xoşbəxt xalqıq, çünki köklərimizin, ənənələrimizin çoxsaylı aydın sübutlarına malikik… İçərişəhər isə bizə əvvəlki nəsillərdən miras qalmış bu sübutların ən böyüklərindən biridir.

Qeyd edim ki, artıq yaxın həftələrdə İçərişəhərlə bağlı ətraflı məlumat verən internet saytı istifadəyə veriləcək. Bu sayt ölkə daxilində və xaricdə mədəni dəyərlərimizin təbliği üçün güclü bir vasitə olacaq.

– Son zamanlar Qala maketi layihəsi xüsusi maraq doğurur. Zəhmət olmasa, bu barədə ətraflı danışın… Layihə məşhur “Mini Avropa” layihəsini xatırladacaqmı?

– Maket artıq yerli mütəxəssislərdən ibarət bir qrupa sifariş edilib, lakin paralel olaraq xarici icraçılar da axtarılır. Ola bilər ki, tender elan edilsin. İçərişəhərin maketi həm turist marağını cəlb etmək, həm də müvafiq xidmətlərin işinin səmərəliliyini artırmaq məqsədinə xidmət etməlidir. Belə bir maketin “fərqli cəhəti” onun miqyasında olacaq. Lakin İçərişəhər ərazisində çox böyük maketin yerləşdirilməsi üçün kifayət qədər boş sahə olmadığından, 1:200 miqyası ilə kifayətlənəcəyik. Hələlik bu maketin açıq havada, yoxsa qapalı məkanda yerləşdiriləcəyi dəqiq deyil – ola bilər ki, bu iki imkanın birləşdirildiyi bir variant seçilsin.

– Elə indi İçərişəhərdə “Meydan bazarı” – yerli dekorativ-tətbiqi sənət ustalarının iştirak etdiyi açıq hava art-bazarı keçirildi. Bu maraqlı layihə Qədim Şəhərin mədəni həyatına necə töhfə verməyi hədəfləyir?

– Bu layihənin indiki formatı mənim keçmiş həmkarlarımdan biri ilə görüşüm zamanı formalaşdı. O belə bir sual verdi: “Niyə Qədim Şəhərdə Qədim Bazar yoxdur?” Bu sualdan müzakirə yarandı və ortaya çıxan ideya zamanla unikal bir layihəyə çevrildi. Layihənin əsas məqsədi milli dekorativ-tətbiqi sənətimizi, onun orijinallığını təbliğ etməkdir. Düşünürəm ki, bu layihə İçərişəhərin mədəni həyatının keyfiyyətini artıracaq, turistlərin Qədim Şəhərə marağını daha da gücləndirəcək və sakinlər üçün də bacarıq və istedadlarını nümayiş etdirmək üçün əlavə bir imkan yaradacaq. Sirr deyil ki, “Meydan bazarı”nda iştirak edən sənətkarların bir çoxu elə Qalanın içində yaşayır və bu tədbir onlar üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır…

Qeyd edim ki, “Meydan bazarı”nın mütəmadi – çox güman ki, həftəlik şəkildə keçirilməsi planlaşdırılır. Bu da qədim bazarların ruhuna uyğun olar. Təbii ki, isti mövsümdə təşkil olunması nəzərdə tutulur. Əminəm ki, bu bazarın iştirakçılarının sayı davamlı olaraq artacaq. Fürsətdən istifadə edib, layihəmizə sponsor dəstəyi göstərən “Azercell” şirkətinə xüsusi təşəkkürümü bildirirəm.

– Siz qeyd etdiniz ki, iştirakçıların sayı artırılacaq… Bəs necə baxırsınız ki, bu art-bazarda Bakıda yaşayan əcnəbilər də iştirak etsinlər – necə ki, artıq ənənəyə çevrilmiş Yeni il və Novruz bayramı münasibətilə təşkil olunan xeyriyyə yarmarkalarında belə olur? Əcnəbilər (əksəriyyəti burada çalışan xarici mütəxəssislərin həyat yoldaşlarıdır, yəni onlar peşəkar sənətkar deyillər) orada, məsələn, öz əlləri ilə hazırladıqları şirniyyatları satırlar. Nəticədə bu yarmarkalarda şotlanddan hind mətbəxinə qədər bir çox ölkənin şirniyyat növlərinə rast gəlmək olur…

– Əlbəttə, bizim “Meydan bazarı”mızın əsas məqsədi milli dekorativ-tətbiqi sənətimizin təbliğidir. Amma biz bu layihəmizə yeni rənglər qata biləcək sağlam təşəbbüslərə açığıq. Axı nəticədə həmin şirniyyatlar da burada – Azərbaycanda hazırlanırsa, deməli, onlar da “made in Azerbaijan” məhsuludur. Gələcəkdə tematik “Meydan bazarları”nın təşkili də mümkündür.

– Sizin bu təyinatdan əvvəl də rəhbərlik təcrübəniz olub. Bəs bu yeni vəzifə həmin təcrübəyə hansı yenilikləri gətirdi? Hansı yeni qüvvələri cəlb etdiniz, hansı keyfiyyətlərinizi önə çıxardınız? Hər hansı yeni bir təcrübə qazandınızmı?

– Açıq desəm, bu, birbaşa rəhbər kimi məsuliyyət daşıdığım ilk iş yerimdir. Qarşıma yeni çağırışlar çıxır, onlara cavab vermək, yeni üfüqləri və riskləri qiymətləndirmək lazım gəlir… İçərişəhərin mədəni, tarixi və etnoqrafik əhəmiyyətindən danışarkən unutmamalıyıq ki, bu, eyni zamanda yaşayış məntəqəsidir – müasir şəhərin bütün problemləri, ilk növbədə isə nəqliyyat problemi burada da özünü göstərir. Bu problemləri operativ şəkildə həll etmək idarəmizin əsas vəzifələrindən biridir. Dürüst desəm, bu iş fəaliyyətimin yeni və olduqca maraqlı tərəfi oldu. İnsanlarla sıx ünsiyyət qurmaqla, bu qısa müddətdə xalqımızın xarakterini daha yaxşı anlamağa başladım… Bu, əvəzsiz bir təcrübədir.

Bundan əlavə, yeni vəzifə dayanmadan öyrənmək prosesini stimullaşdırır. Və bir məqama da xüsusi diqqət çəkmək istəyirəm: biz hazırda işinə sadiq, İçərişəhərə sevgisi ilə seçilən gözəl bir əməkdaş kollektivi formalaşdırırıq. Bu da çox önəmlidir.

Nəqliyyat məsələsinə gəlincə, çox güman ki, artıq bu ay ərzində bu problem nəhayət həll olunacaq. Qədim şəhərin o xüsusi aurası avtomobil mühərriklərinin səsi və titrəyişləri ilə mümkün qədər az pozulmalıdır. Yeni sistemə əsasən, Qala ərazisinə sərbəst giriş yalnız rezidentlərə və xüsusi təyinatlı nəqliyyat vasitələrinə icazə veriləcək. Sistem eyni zamanda qoruq ərazisinə ödənişli giriş elementlərini də əhatə edəcək.

— İş həyatınız həyatınızın vacib bir hissəsidir. Amma yeganə hissəsi deyil. Özünüzdən, bir dövlət məmuru yox, bir insan kimi danışın: həyatınızda nə sizin üçün dəyərlidir, necə istirahət edirsiniz, maraqlarınız nələrdir?

— Həyatda ən çox dəyər verdiyim şey ailə, münasibətlər və zamandır. Həmçinin, bu günlərdə çox vacib olan “loktunun” — yəni bir-birinin yanındakı dəstəyin — hissidir. Düşünürəm ki, həm iş, həm də ailə xoşbəxtlik adlandırılan o abstrakt anlayışın ayrılmaz hissələridir. Mən həmçinin xoşbəxtəm, çünki işim maraqlıdır. Lakin bunun da bir əksi var — məşğuliyyətlərə, maraqlara, məsələn, “Nə? Harada? Nə vaxt?” oyununa və ədəbiyyata sərf etmək üçün az vaxt qalır. Ədəbiyyatı get-gedə daha çox dövri mətbuatla əvəz etmək məcburiyyətində qalıram. Tədricən təyyarələri sevməyə başlayırsan — təkcə uçmaq üçün deyil, təyyarələrdə nəhayət ki, kitaba vaxt tapmaq üçün… Və əlbəttə, insan xoşbəxtliyi ailəsiz mümkün deyil. Mənim belə xoşbəxtliyim var — həyat yoldaşım və iki uşağım: beş yaşlı qızım və bir yaşlı oğlum.

— Beləliklə, siz uğurlu insansınız. Bu, gözəl haldır. Amma bu o deməkdirmi ki, həyatınızda heç nəyi dəyişmək və ya əlavə etmək istəmirsiniz? Başqa sözlə, nə arzulayırsınız?

— Şikayət etmək günahdır, amma insan tamamilə uğurlu ola bilməz. Şübhələr və arzular hər şəxsin vacib hissəsidir. Düşünürəm ki, insan həyatında hər şey bir-biri ilə bağlıdır. Hər bir addım, nə qədər kiçik olsa da, gələcək üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Məsələn, əgər 1992-ci ildə universitetdə beynəlxalq hüquq fakültəsi yerinə başqa fakültəni seçsəydim, həyatım tam fərqli olardı: başqa müəllimlər, başqa dostlar, başqa maraqlar… Amma mən “əgər” kateqoriyası ilə düşünməyi sevmirəm. Mən çox yerli-dibli adamam və xəyal qurmaq yerinə gələcəyi planlamağı üstün tuturam. “Xəyal” mənim üçün çox güclü sözdür, buna görə də mən daha çox “arzu”, “can atmaq” sözlərini seçirəm. İndiki həyat mərhələsində arzum budur ki, hər şey olduğu kimi davam etsin: sevdiyim iş, xoşbəxtlik, yaxınların sağlamlığı… Yalnız iş sahəsində daha müsbət dəyişikliklər istəyirəm — İçərişəhərin həyatı daha da zənginləşsin, bizim Köhnə Şəhər getdikcə daha çox məşhurlaşsın və gözəlləşsin. Bunun üçün də bütün səylərimi göstərəcəyəm.

Mətnin müəllifi: Nailə Bənnayeva
Foto: Mələk Mirzəyeva

Arxiv: 2009