Rafael Əliyev: «Heç vaxt ağ kətandan qorxmayın».

Almaniyanın üçrəngli bayrağını simvolizə edən qırmızı, qara və sarı rəngli üç çətirdən ibarət tablo “Rəssamın gözü ilə Almaniya” rəsm müsabiqəsində birinci yeri qazanaraq Rafael Əliyevin bir növ vizit kartına çevrilmişdi. Hələ Milli İncəsənət Akademiyasının tələbəsi olan gənc rəssamın bu duyğulu üslubu ona perspektivli bir rəssam kimi şöhrət vəd edirdi.

-Rafael, doğrudanmı siz müsabiqədə qalib gələcəyinizi gözləmirdiniz?

-Mən bu məsələyə skeptik yanaşırdım. “Böyük ideyalar”ın — ədalət, obyektivlik kimi anlayışların qalib gələcəyinə inanmırdım… Akademiyada bu müsabiqə elan olunanda dostlarıma dərhal dedim: “Bizdən kiminsə ilk onluğa düşəcəyi inandırıcı deyil”. Amma sadəcə əyləncə xatirinə bəxtimi sınamağa qərar verdim… Həm də dostlarım mənə “Sən hələ heç nə çəkməmisən? Unutma, sabah işləri toplayırlar” deyəndən sonra. Beləcə, gecə saat 12-də emalatxanama girib, səhər 5-də oradan çıxaraq “Çətirlər” tablom üzərində işlədim. Münsiflər heyəti tamamilə Almaniya səfirliyinin nümayəndələrindən ibarət idi. Uzun müddət onlardan heç bir xəbər gəlmədi, ta ki bir gün bizə elan olundu: 7 martda Qız Qalasında sərgi keçiriləcək və iştirakçıların iştirakı mütləqdir. Getməyə məcbur oldum… Səfirlik sərgini açdı, təbrik çıxışları səsləndi… Nəhayət elan etdilər: “Birinci yeri tutan iş…” və mən birdən öz soyadımı eşitdim. Bu, doğrudan da heç gözləmədiyim bir şey idi.

-İndi ədalətə inanırsınız?

-İndi inanıram. Və ən önəmlisi, bu mənə öz gücümdən və bəxtimdən əminlik verdi.

-Qalib kimi mükafat aldınızmı?

-Bu hər cür mükafatdan daha yaxşı idi — mənə Almaniyaya bir həftəlik səfər hədiyyə olundu. Turist qrupu ilə birlikdə Berlində oldum, saatlarla Qədim şəhərdə gəzdim, əvvəllər yalnız Hoffman və Andersen nağıllarından təsəvvür etdiyim zəngin mədəniyyətlə tanış oldum… May ayında Berlin — bundan gözəl nə ola bilər?

-Bu, sizin xaricə ilk səfəriniz idi?

-Yox, akademiyanın üçüncü kursunda oxuyarkən, yayda məni Rəssamlıq fakültəsi adından Marmara Universitetində keçirilən tələbə simpoziumuna göndərmişdilər. Orada dörd əsərimi təqdim etdim — “Karnaval”, “Dəniz” və “İçərişəhər” mövzusunda iki tablo. Simpoziumda dünyanın müxtəlif yerlərindən — Fransadan, İtaliyadan, Bosniyadan, Hollandiyadan, Hindistandan, Kanadadan olan insanlarla tanış oldum… Bir sözlə, dünya sanki birdən-birə üzümə açıldı — canlı və real.

-Bəxt bu qədər tez-tez sizə üz tutursa, necə düşünürsünüz, o kimə gəlir?

-Bəxt səbirli insanlara gəlir — mən bunu artıq başa düşmüşəm…

-Almaniya eskizləriniz sadəcə valehedicidir. Bu, həmin Almaniya səfərinin nəticəsidirmi?

-Bəli, amma bu əsərlər artıq növbəti səfərim zamanı yazılmışdı — mən 45 gün Koblenzdə qonaq oldum, dəyərli azərbaycanlı rəssam Əşrəf Heybətovun dəvəti ilə. Onunla ünsiyyətdə olmaq və iş prosesini görmək mənim üçün böyük şərəf idi. Onun emalatxanası yox, sanki bir muzey idi! Həmin dövrdə bu 16 eskizi yaratdım. Hətta yaxın vaxtlarda bu alman silsiləsini sərgiləməyi planlaşdırıram.

-Bu eskizlər arasında sevdiyiniz varmı?

-Bəli, mən “Residenzshhloss st. Urach” eskizini çox sevirəm. Ola bilsin ki, bu silsilədən ilk eskiz olduğu və mən ilhamımı tam şəkildə ona verdiyim üçündür.

-Rəssam olmaq üçün… cümləni tamamlayın.

-Rəssam ailəsində doğulmaq lazımdır. Atam, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı Səfərəli Əliyev, mənim bir çox şeyə gözümü açdı. O, məni öyrətdi ki, adi baxışın görə bilmədiyi detallara diqqət yetirim. Mənim formalaşmağımda müəllimim Fərhad Qəmzəliyevin də böyük təsiri olub.

-Atanızın dərslərindən yadınızda qalan hansı ifadə olub?

-O, işin əvvəlində tez-tez mənə deyərdi: “Heç vaxt ağ kətandan qorxma”. Bu sözlər mənə özümü keçməyə çox kömək etdi.

-Yəqin ki, sizə bu adı da o verib?

-Əlbəttə. Ölməz “Sixtin Madonnası”, “Cəngavərin yuxusu” və bu intibah rəssamının digər qeyri-adi əsərləri və freskalarından ilhamlanaraq atam hələ mən doğulmamışdan əvvəl mənə Rafael adını vermişdi.

-Rafael Santinin şöhrətini təkrar etmək istəmirsiniz?

-Tarixə bir Rafael bəs edir. Mənim öz yolum var. Mənim üçün ən vacibi — şöhrət deyil, həyatda öz yerimi tapmaq və bu yolda səhv etməməkdir.

Müsahibəni apardı: Nailə Əsgərova
Fortuna Arxivi, 2012